Sint Nicolaaskerk uit 1628

Broek in Waterland 2013

Broek in Waterland is een dorp in de gemeente Waterland, ten noorden van Amsterdam. Tot 1991 was Broek in Waterland een zelfstandige gemeente met de kernen Uitdam en Zuiderwoude. Broek in Waterland telt circa 2300 inwoners. Het dorp heeft een beschermd dorpsgezicht.

Sommige van de houten huizen, vaak geschilderd in pasteltinten en versierd met een deurkalf, hebben een ceremoniële voordeur. Deze werd gebruikt bij bruiloften of begrafenissen. Een van de huizen, vanwege de slappe ondergrond altijd bestaande uit een houten constructie, is ontworpen door Hendrick de Keyser. Het dorp stond in de 18e eeuw bekend om zijn schoonheid, letterlijk en figuurlijk. Keizer Jozef II kwam in 1781 langs, maar werd niet binnengelaten omdat de boerin geen tijd had. Ook Napoleon bracht in 1811 een bezoek aan het dorp en genoot van het pagode-achtige prieel.

De plaats telt tientallen rijksmonumenten. Het oudste gebouw van het dorp is de hervormde Sint-Nicolaaskerk, die uit de 14e eeuw stamt. Nadat hij door de Spanjaarden in 1573 in brand was gestoken, werd hij in 1628 op de oude fundamenten weer opgebouwd. Een deel van het interieur stamt nog uit de zeventiende eeuw. Er liggen 273 grafstenen in de kerk, waaronder die van de bekende Neeltje Pater, aandeelhoudster van de VOC. In 1832 werd er een orgel in gebouwd, door de Utrechtse orgelbouwer Wander Beekes.

Heemskerk NL: Kerkklok Protestantse Dorpskerk

Heemskerk NL: Kerkklok Protestantse Dorpskerk

De Dorpskerk van Heemskerk is een kerkgebouw in het centrum van de Nederlandse plaats Heemskerk. De kerk bevindt zich op het Kerkplein 1, en is van de Protestantse Gemeente Heemskerk.
De kerk wordt voor het eerst genoemd in 1063. Hoe deze eruit heeft gezien, is onbekend. In de loop der eeuwen werd er een kerk gebouwd van tufsteen, een grauwe vulkanische steensoort uit de Eifel, op de plek van de huidige. De toren is in de 13e eeuw opgetrokken uit de zogenaamde kloostermoppen, dit zijn gebakken grote stenen die gebruikt werden om kloosters mee te bouwen. De in gotische stijl opgetrokken toren is waarschijnlijk ontstaan in de eerste helft van de vijftiende eeuw. Net als de kerk was de klok gewijd aan de heilige Sint-Laurentius. De klok had een maatschappelijke waarschuwingsfunctie. Bij storm, brand of ander gevaar werd de bevolking door het luiden van de klok opgeroepen om te helpen of gewaarschuwd.

De Spanjaarden sloopten, tijdens het beleg van Alkmaar in 1573, alles wat brandbaar was uit de kerk. Alleen de toren bleef ongeschonden. Inmiddels had de hervorming plaatsgevonden. Na de aftocht van de Spaanse soldaten begon de herbouw door de protestanten. Het wordt een zaalkerk zonder koor in gotische stijl. De kerk werd herbouwd in 1628. Een jaar later is de kerk helemaal klaar. Sinds 1798 is de toren gemeente eigendom. In 1970-1971 zijn de toren en de kerk gerestaureerd. De toren is aangewezen als rijksmonument en wordt 's avonds door schijnwerpers verlicht.

De adellijke geslachten van Heemskerk hadden vanaf het begin van de veertiende eeuw al hun eigen grafkelders in de twee kapellen van de kerk. Deze kapellen zijn er niet meer. De laatste resten werden in 1800 afgebroken. In de Dorpskerk zijn door het behoud van oude grafzerken nog tastbare herinneringen bewaard gebleven aan een lange periode van begraven in de kerk. Dit werd in 1829 verboden. Op het kerkhof staat de obelisk van Heemskerk, een 16e eeuws grafmonument voor de vader van de schilder Maarten van Heemskerck.

Het kerkhof is sinds de hervorming in gebruik als gemeentelijke begraafplaats. Op 3 mei 1987 is op de begraafplaats bij de Dorpskerk een monument onthuld, vlak bij de Britse militaire graven. Een Britse Lancaster met zeven vliegers aan boord, stortte op 16 december 1943 neer bij de Kruisberg in het Noordhollands Duinreservaat. Leerlingen van zeven Heemskerkse scholen hebben elk een graf geadopteerd. Twee keer per jaar krijgen de oorlogsgraven een bloemenhulde. Dit gebeurt op 4 mei Nationale Dodenherdenking en op 16 december.

Nu hervormden en gereformeerden zijn samengegaan in de Protestantse Kerk Nederland (PKN) worden de zondagse diensten meestal, vanwege praktische overwegingen, gehouden in de ruimere Morgensterkerk in Heemskerk.

De toren brokkelde langzaam maar zeker af. Nadat dit in 2012 werd ontdekt, stonden er steigers en een afdak om de bezoekers te beschermen tijdens het binnengaan. De restauratie, in opdracht van de gemeente Heemskerk, is in 2013 voltooid.


De klok wordt met de hand geluid.

Gegevens van de klok:

Gieter: Steven Butendiic
Slagtoon: f¹
Diameter: 110 cm
Soort as: Krukas
Gewicht: 830 kg
Gietjaar: 1464
Opschrift: OM DIE HOCTIDEN TE VIEREN EN SWAER TEMPEST VAN WEREN EN DODEN TE BESCREIDEN SELMEN MI LUDEN ZONDER BEIDE.
Op de mantel: ANNO DNI MCCCCLXIIII STEVEN BUTENDIIC FECIT.

Bedankt aan de heer W. Boender voor het openstellen van de toren en voor het luiden van de klok.

Opname: 01-05-2016 om 10:00